Küresel çapta enflasyonla mücadele sürerken, ABD Başkanı Trump’ın ülkelere uygulayacağı tarifelere yönelik adımları ve bu bahisteki telaffuzları ile makroekonomik bilgi gündemi geçen hafta yakından takip edildi.
Trump’ın tarifelerle ilgili iletileri ve ülkelerden gelen misilleme açıklamaları, ticaret savaşlarının derinleşebileceğine dair tasaları canlı tutarken, bu durum enflasyon-resesyon ikilemi sürerken, merkez bankalarının siyaset alanlarını daraltabileceği tarafındaki telaşları artırıyor.
Trump, geçen hafta imzaladığı kararla, iktisat takımına, ABD’den ithalata gümrük vergisi uygulayan ülkelere tarife getirilmesi için plan hazırlama talimatı verdi. Ticarette adaleti sağlamak gayesiyle karşılıklı tarife uygulamaya karar verdiğini belirten Trump, KDV’nin bir tarife olarak değerlendirileceğini tabir etti.
ABD Ticaret Bakanı adayı Howard Lutnick de karşılıklı tarifeler konusunda her ülkeyi tek tek inceleyeceklerini, çalışmalarını 1 Nisan’a kadar tamamlamayı planladıklarını belirtti.
Öte yandan, Fed Başkanı Jerome Powell, geçen hafta Kongre’deki sunumunun ikinci gününde, enflasyon amacına yakın olduklarını fakat şimdi ulaşmadıklarını tabir ederek, açıklanan enflasyon verisinin de birebir şeyi söylediğini belirtti.
ABD Başkanı Donald Trump’ın faiz oranlarının düşürülmesi gerektiğine dair açıklamasına yönelik soru üzerine Powell, kararları iktisatta olup bitenlere nazaran alacaklarını vurguladı.
Bu gelişmelerin akabinde gözler yeni haftada FOMC’nin 28-29 Ocak’ta düzenlenen toplantısına ait açıklayacağı tutanaklara çevrilirken, kelam konusu tutanaklarda Fed’in gelecek devirde atacağı adımlara yönelik ipuçları aranacak. Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in bu yılın birinci yarısında faiz indirimi yapacağı beklentileri zayıflarken, Bankanın temmuz ayında siyaset faizini 25 baz puan indireceğine ait varsayımlar güçlendi.
Fed yetkililerinin açıklamaları da takip edilirken, New York Fed Başkanı John Williams ise gerçek gayrisafi yurt içi hasıla büyümesinin 2025 ve 2026 yıllarında yüzde 2 civarında olmasını beklediğini lisana getirdi.
Para siyasetinin Fed’in amaçlarına ulaşmak için düzgün konumlanmış durumda olduğunu söz eden Williams, fakat ekonomik görünümün, potansiyel mali, ticari, göç ve düzenleyici siyasetler konusunda epeyce belgisiz olduğunu vurguladı.
Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, son enflasyon datalarını “ayıltıcı” olarak nitelendirdi.
Goolsbee, birkaç ay daha bugünkü üzere bilgiler görülmesinin Fed’in işinin bitmediği manasına geleceğini tabir etti.
Dallas Fed Başkanı Lorie Logan, iş gücü piyasası güçlü kalmaya devam ederse, daha güzel enflasyon bilgilerinin Fed’in faiz indirimi yapacağı manasına gelmeyeceğini söyledi.
Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic de iş gücü piyasasının fevkalâde bir performans gösterdiğini fakat son enflasyon sayılarının hala dikkatli izleme gerekliliğine işaret ettiğini söyledi.
Ekonominin beklendiği üzere gelişmesi halinde 2026’nın başlarında yüzde 2 enflasyon gayesine ulaşılabileceğini kaydeden Bostic, bu noktada Fed’in nötr düzeye yakın olmasını tercih edeceğini, bu düzeyin de yüzde 3 ila yüzde 3,5 olduğunu lisana getirdi.
Makroekonomik data tarafında ise, ABD’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ocakta aylık bazda yüzde 0,5, yıllık bazda yüzde 3 ile beklentilerin üzerinde arttı.
TÜFE aylık bazda Ağustos 2023’ten bu yana en süratli artışını kaydetti, yıllık enflasyon Temmuz 2024’ten bu yana en yüksek düzeyini gördü. Değişken güç ve besin fiyatlarını içermeyen çekirdek enflasyon da aylık yüzde 0,4, yıllık 3,3 ile beklentilerin üzerinde açıklandı.
ABD’de Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), ocakta aylık bazda yüzde 0,4, yıllık bazda yüzde 3,5 ile beklentilerin üzerinde arttı.
Ülkede perakende satışlar, ocakta yüzde 0,9 ile Mart 2023’ten bu yana en yüksek aylık düşüşünü kaydederken, piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti.
İthalat fiyat endeksi, ocakta yüzde 0,3 ile Nisan 2024’ten bu yana, ihracat fiyat endeksi de yüzde 1,3 ile Mayıs 2022’den bu yana en yüksek artışını kaydetti. İthalat fiyat endeksi ocakta beklenenden az artarken, ihracat fiyat endeksi öngörülerin üzerinde artış gösterdi.
Ülkede sanayi üretimi de ocakta yüzde 0,5 artarak piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti.
İlk kere işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı ise 8 Şubat ile biten haftada 213 bine gerileyerek piyasa beklentilerinin altında düştü.
Ayrıca ülkede, hane halkı borcu, 2024’ün son çeyreğinde bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 0,5 artarak 18,04 trilyon dolarla rekor tazeledi.
Söz konusu gelişmelerle geçen hafta ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,48 düzeyine gerilerken, dolar endeksi haftalık bazda yüzde 1,28 düşüşle 106,7 düzeyine indi.
Geçen hafta rekor düzeyleri gören altının ons fiyatı, haftalık bazda yüzde 0,78 yükselişle 2 bin 883 dolardan alıcı buldu.
Brent petrolün varil fiyatı da yüzde 0,18 azalışla 74,4 dolara geriledi.
NEW YORK BORSASINDA OLUMLU SEYİR
Kurumsal tarafta, Çinli yapay zeka modeli DeepSeek’in daha az maliyetle yüksek performans sergilediğine yönelik yorumların akabinde gerileyen Nvidia paylarının toparlanmasının devamında üst taraflı hareketini bu hafta da sürdürdü. Şirketin payları haftalık bazda yüzde 6,94 paha kazandı.
Öte yandan yapay zeka dayanaklı insansı robotlara yatırım yapmayı planladığına dair haber sonrasında cuma günü yüzde 1’in üzerinde kıymet kazanan Meta’nın payları, haftalık bazda da yüzde 3,10 yükseldi.
Bu gelişmelerle haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 1,47, Nasdaq endeksi yüzde 2,90 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,55 kıymet kazandı.
Yeni haftada salı günü New York Fed Sanayi Endeksi, çarşamba FOMC toplantı tutanakları, konut başlangıçları, inşaat müsaadeleri, perşembe Philadelphia Fed İmalat Endeksi, Conference Board Öncü Göstergeler Endeksi, haftalık işsizlik maaşı müracaatları, cuma S&P Küresel PMI imalat endüstrisi ve hizmet bölümü PMI, Michigan Tüketici İnanç Endeksi ve 2. el konut satışları bilgileri takip edilecek.
ABD’de piyasalar pazartesi günü Liderler Günü sebebiyle kapalı olacak.
AVRUPA BORSALARI MÜSPET BÖLGEDE
Avrupa borsalarında geçen hafta olumlu bir seyir öne çıkarken, gelecek hafta enflasyon, imalat endüstrisi ve hizmet dalı Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) bilgileri takip edilecek.
ABD Başkanı Trump’ın tarifelere yönelik açıklamaları ve Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sona erdirilmesi konusundaki görüşmeler bölge genelinde yakından takip edilirken, tarife konusunda atılacak karşı adımlar yatırımcıların odağında yer aldı.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, küresel ticaretteki gerginliklerin risk oluşturmaya devam etmesine karşın Avro Bölgesi’nde enflasyonun bu yıl ECB’nin yüzde 2’lik maksadına ulaşma yolunda olduğunu söyledi. Lagarde, “Bununla birlikte hem üst hem de aşağı istikametli riskler bulunmaktadır. Global ticarette daha fazla sürtüşme, Avro bölgesi enflasyon görünümünü daha bilinmeyen hale getirecektir.” dedi.
Tarifler konusunda konuşan Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, ABD’nin AB’ye gümrük vergileri uygulaması halinde buna misilleme yapacaklarını açıkladı.
Von der Leyen, AB’nin rekabetçiliği artırmaya, savunmayı güçlendirmeye ve yapay zeka alanında inovasyona odaklandığını vurgulayarak, yeni gerçeklikte harekete geçmenin büyük ehemmiyet taşıdığını belirtti.
Daha güçlü bir Avrupa’nın ortak tehditlere karşı ABD ile birlikte çalışmasının yararlı olacağına işaret eden von der Leyen, “İşte bu yüzden ticaret savaşlarının ve cezalandırıcı tarifelerin hiçbir manası olmadığına inanıyoruz.” dedi.
Makroekonomik bilgilerde, Avro Bölgesi’nde mevsimsellikten arındırılmış GSYH, yılın son çeyreğinde çeyreklik bazda yüzde 0,1, yıllık bazda yüzde 0,9 artış kaydetti.
Euro Bölgesi’nde sanayi üretimi, aralıkta kasım ayına nazaran yüzde 1,1, evvelki yılın tıpkı devrine nazaran de yüzde 2 düşüş gösterdi.
Almanya’nın ABD ile ticaretindeki ihracat fazlası geçen yıl rekor düzeye ulaştı. Almanya 2024’te ABD ile ticarette 70 milyar avro fazla verdi.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,58, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 3,32, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,34 ve İtalya’da MIB 30 endeksi ise yüzde 2,49 kıymet kazandı.
Gelecek hafta pazartesi Avro Bölgesi’nde dış ticaret istikrarı, salı Avro Bölgesi’nde Zew Beklenti Endeksi, çarşamba İngiltere’de enflasyon, perşembe Almanya’da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), cuma Avro Bölgesi ile Almanya’da HCOB imalat endüstrisi ve hizmet dalı PMI dataları takip edilecek.
ASYA BORSALARI ALIŞ TARAFINDA
Asya tarafında ise jeopolitik risklerin azalacağına yönelik optimistlik ve Trump’ın tarifeler konusunda çok agresif olmayacağı, müzakereye açık olabileceği istikametindeki beklentiler risk iştahını artırdı.
Çin Merkez Bankası (PBoC), artan dış zorluklarla karşı karşıya olan ekonomiyi desteklemek için para siyasetinde uygun vakitte değişiklik yapma niyetini açıkladı. Banka, dördüncü çeyrek para siyaseti uygulama raporunda global ortamdaki değişimlerin neden olduğu olumsuz tesirlerin arttığını kabul etti.
Banka ayrıyeten, kâfi likiditeyi sürdürme, fiyatlarda makul bir toparlanmayı teşvik etme ve yuan döviz kurunu “makul ve dengeli” olarak değerlendirdiği bir düzeyde temelde istikrarlı tutma taahhüdünde bulundu.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, Trump’ın siyasetlerinin tesirlerinin ekonomik varsayımlarına dahil etmeden evvel kapsamlı bir formda değerlendirmesi gerektiğini söyledi. Ueda, “Tek tek siyasetler yerine genel paketin nasıl görüneceği ve ne tıp siyaset gelişmelerinin kur dalgalanmalarına neden olduğu üzere fotoğrafın bütününü görmeden Japonya üzerindeki tesirini anlayamayız” dedi.
Japonya Sanayi Bakanı Yoji Muto ise Japonya’nın ABD’den çelik ve alüminyum tarifelerinden muaf tutulmasını talep ettiğini belirtti. Trump geçen ay Çin’den yapılan tüm ithalatlara yüzde 10 oranında vergi getirmişti.
Güney Kore’de ise aralık ayında sıkıyönetim ilanıyla başlayan siyasi krizin tesirini yitirdiğine olan itimat yatırımcıların risk iştahını yükseltiyor.
Geçen hafta açıklanan bilgilere nazaran, Japonya’da ocak ayına ait Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) aylık bazda yüzde 0,3 artarak beklentilere paralel gerçekleşirken, yıllık yüzde 4,2 ile öngörüleri geride bıraktı.
Bu gelişmelerle geçen hafta Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 7,04, Çin’de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 1,30, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 2,74, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,93 bedel kazandı.
Gelecek hafta pazartesi Japonya’da büyüme, sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı, çarşamba Japonya’da dış ticaret istikrarı, cuma Japonya’da enflasyon bilgileri takip edilecek.
YURT İÇİNDE ÖDEMELER İSTİKRARI VERİSİ TAKİP EDİLECEK
Yurt içinde geçen hafta düşüş eğilimi öne çıktı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 0,74 bedel kaybederek 9.877,59 puandan tamamladı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan ödemeler istikrarı bilgilerine nazaran, Aralık 2024’te cari süreçler hesabı 4 milyar 650 milyon dolar açık verdi.
Bu periyotta altın ve güç hariç cari süreçler hesabında 2 milyar 466 milyon dolarlık fazla oluştu.
Ödemeler istikrarı tarifli dış ticaret açığı, aralıkta 6 milyar 243 milyon dolar oldu. Bu devirde hizmetler istikrarı kaynaklı net girişler 3 milyar 148 milyon dolar, nakliyat hizmetleri ve seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler sırasıyla 1 milyar 459 milyon dolar ve 2 milyar 142 milyon dolar olarak gerçekleşti.
TCMB, şubat ayı Piyasa İştirakçileri Anketi’ni yayımladı. Buna nazaran, geçen ay yüzde 2,65 olan şubat ayı TÜFE artışı beklentisi, bu anket devrinde yüzde 3,23’e çıktı. Cari yıl sonu TÜFE artışı beklentisi ise yüzde 27,05’ten 28,30’a yükseldi. İştirakçilerin yıl sonu dolar/TL beklentisi 43,0265’ten 42,8869’a düşerken, 12 ay sonrası dolar/TL beklentisi 43,8140’tan 43,9612’ye çıktı.
Bununla birlikte dolar/TL, haftayı bir evvelki kapanışın yüzde 0,8 üzerinde 36,2380’den kapattı.
Yurt içinde gelecek hafta pazartesi bütçe istikrarı, salı Konut Fiyat Endeksi, işsizlik oranı, perşembe Tüketici İnanç Endeksi takip edilecek.