DUVAR- Amerikan Başkanı Donald Trump’ın Filistinlileri Gazze’den sürme planıyla ilgili açıklamaları Arap Dünyasında yansılara neden olmaya devam ediyor. Arap gazetelerinin geçtiğimiz hafta birinci gündem unsuru de Trump’ın Filistin ve Gazze konusundaki planı oldu.
Trump, 4 Şubat’ta Beyaz Saray’da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşme sonrası yaptığı açıklamada kelam konusu planından bahsedip Gazze’nin Amerika Birleşik Devletleri tarafından devralınmasından bahsetmişti.
Gazze’yi Orta Doğu’nun Rivierası’na dönüştürmekten bahseden Trump, burada yaşayan Filistinlilerin kelam konusu plana nazaran Mısır ve Ürdün tarafından kabul edilmeleri gerektiğini de söylemişti. Mısır ve Ürdün başta olmak üzere Arap Dünyasından bu plana karşı yükselen yansılar karşısında Trump’ın ‘kendinden emin’ bir biçimde bu açıklamaları daha sonra da tekrar etmesi bilhassa dikkat çekti.
Birçok muharrire nazaran Trump’ın bu açıklamalarının ardındaki temel sorun, Trump’ın Gazze ve Filistinlilere ‘bir gayrimenkul yatırımcısı’ gözüyle bakmasından kaynaklanıyor.
‘Balfour’dan daha tehlikeli’
Son devirlerdeki en tehlikeli gelişmeler karşısında, Filistin ve Arap dünyasından gelen reaksiyonlar bu gelişmelerle orantılı değil. Doğrudur, kimse kınama alışkanlığından geri durmadı. Ve herkes, Trump’ın Gazze ile ilgili vaatlerini Balfour deklarasyonundan daha tehlikeli buldu. Ki bu da doğrudur. Çünkü Balfour deklarasyonu, Musevilere Filistin’de ulusal bir devlet kurma hakkı verdi. Lakin Trump’ın vaatleri, bütün Filistin’i Musevilere veriyor ve Filistinlilerin kendi vatan toprağı üzerindeki var olma hakkını bile engelliyor. Trump, Gazze’nin Amerika tarafından denetim edilmesinden bahsettiğinde bu, vilayetle de Gazze’ye asker göndermek manasına gelmiyor. Zira onun bu vazifesi vereceği İsrail ordusu var. Sonuçta o da Amerikan ordusudur. İsrail ordusunu Amerikan ordusu ismine Nakab Çölü ve öbür işgal altındaki bölgelerde görevlendirebilir. Uçak gemilerinin de dahil olduğu Amerikan filosunu Gazze kıyılarına gönderme imkanına sahip. Ayrıyeten Gazze açıklarında petrol ve gaz arama hakkını Amerikalı şirketlere verebilir. Amerikan deniz piyadeleri Gazze kıyılarına yapacağı bir çıkarmayla ve Körfez Arap ülkeleri öbür Arap topraklarındaki 60’tan fazla üsle İsrail işgal güçlerine direkt bir Amerikan himayesi sağlayabilir.
Trump’ın yeni planı epeyce hayali ve beklenenin ötesinde görünse de, buna karşı direnç göstermek ve planı boşa çıkarmak da mümkün görünüyor. Bu yalnızca milletlerarası hukuku yok saydığı için değil. Çünkü Trump’ın kaprisleri memleketler arası hukuk ve BM ile ona bağlı örgütleri dikkate bile almıyor. Sonuçta Trump’ın Washington’un BM’den ayrıldığını açıklamasına ve BM merkezini New York’tan kovmasına kimse şaşırmaz.
Trump, zorla dayatılan bir barışa inanıyor ve istediğini gerçekleştirecek güce sahip olduğu kanısında. Filistinlileri tehcir etme ile ilgili planına karşı çıkan Arap ülkelerinin en nihayetinde onun buyruklarına boyun eğeceğine inanıyor. Bugün Filistin halkının, Arap ulusunun ve iktidardaki rejimlerin önündeki en büyük zorluk budur. Hasebiyle, ne kınama açıklamalarının ne de tekrardan sorunu çözmek için Amerikan arabuluculuğunu talep etmenin pek bir manası yok. Çünkü bunlar, Trump’ın açıklamalarından bile daha komik bir hal aldı. (Abdülhalim Kandil / Kudüs El Arabi Gazetesi)
Karikatür: Siyasetin Mantığı ve Trump’ın Mantığı – Saad El Muhannedi / Kaynak: El Arabi El Cedid Gazetesi ‘Hamas’ı bitirme planından Gazzelileri sürgün etme planına’
Gazze konusundaki gelişmeler ne kadar da süratli değişti. Hamas’ın Gazze’den çıkarılmasından artık bütün Filistinlilerin sürülmesine gelindi.
Hamas bilhassa de Donald Trump’ın dönüşünden sonra gelişmeleri okumakta bir defa daha yanılgı yaptı. Müzakerelerde ya süreci uzattı ya da sekteye uğrattı.
Washington’daki başkanlık değişikliğiyle birlikte, Gazze halkı acı çekmeye devam ederken Hamas’ın bahtı da azaldı.
Trump, evvelki lider Biden’a benzemiyor. Selefinin yapmaya çalıştığı her şeyi iptal etmeye karar verdi. Örneğin, Hamas’ı hudut dışı etmek yerine Gazze halkını tehcir etme fikrini ortaya attı.
Trump’ın iki milyon insanı oradan çıkarması gerçekçi değil ve memleketler arası hukuka muhalif. Kendi idaresi dahil olmak üzere bu mevzuda destekçisi de yok. Lakin bu gerçekler, Arap yetkililer yapılacak toplantılarında onu bu projesinden caydırmayı başaramazlarsa, Trump’ı caydırmayabilir. (Abdurrahman Raşid / Suudi Şark’ul Evsat Gazetesi)
Karikatür: Naser Jaffari / Kaynak: Filistin El Kuds Gazetesi ’Bir gayrimenkul yatırım sorunu olarak Gazze’
Dünyada birinci kere bir işgal ve bu işgale karşı verilen ulusal kurtuluş sıkıntısı bir gayrimenkul yatırım konusuna dönüşüyor. Dünyada bir çok işgalci devlet oldu ve bu işgalci devletler, işgal ettikleri ülkelerin bağımsızlığını tanımamak konusunda inat ettiler. Üstelik onlara karşı olan direniş hareketlerini de terörist olmakla itham ettiler. Fakat en sonunda onlara boyun eğdiler halkların özgürlüğünü tanıdılar.
Bu kere Trump, İsrail işgalini desteklemek için fikirsel yahut ideolojik olmayan bir model ortaya koydu. Bu, yalnızca ticaret mutabakatları yapmayı bilen bir iş adamı modelidir. Tekrar bir gayrimenkul tüccarı olan damadına nazaran, Gazze’de denize bakan bölgelerde iyi bir emlak yatırımı yapılırsa buraların bedeli milyarlarca dolar eder. Bunlar, Trump ve grubu tarafından Gazze meselesine gerçekçi olmayan tahliller sunmak için ortaya atılan eşsiz ve daha evvel duyulmamış cümlelerdir.
Gerçek şu ki, Trump ile uğraşmak ideolojik sloganlarla olamaz. Zira o, bir doktrini olan bir fikir adamı değil. O, güçlü alakaları olan bir iş adamı. Üstelik Trump, Filistinliler ve bölgedeki birtakım halklara, paraya muhtaçlığı olan ve ekonomik meseleleri gayrimenkul yatırımlarla çözülebilecek kısımlar olarak bakıyor. (Amro El Şobaki / Mısır Al Youm Gazetesi)
Karikatür: ‘Yatırım ve Dolara tutsak olan Trump’ın Aklı’ Yaser Ahmed / Kaynak: Londra Merkezli El Arab Gazetesi ‘Hamas’ın ikilemi’
Hamas hareketi, ateşkesin ikinci basamağında Gazze Şeridi’nden çekilmesi konusunda ABD Başkanı Donald Trump yönetimi ve Bünyamin Netanyahu hükümetinin ağır baskısı altında. Hasebiyle bu süreçte iki seçenek ortasında kalmış durumda. Bu seçeneklerden birincisi, ateşkesin devam etmesi ve İsrail savaş makinesinin durması karşılığında Hamas’ın Gazze’deki askeri ve siyasi varlığının bitirilmesi. İkinci seçenek ise, soykırım savaşına geri dönülmesi. Zira İsrail savaş makinesi bütün gücüne karşın Hamas’ı bitirmeyi başaramadı ve Hamas gücünün büyük bir kısmını şaşırtan bir biçimde korudu.
Hamas, askeri ateşkes başlar başlamaz hala askeri, güvenlik ve medya bahislerinde güçlü bir düzeneğe sahip olduğunu gösterdi. En kıymetlisi, hareketin içinde komuta ve denetim sistemi hâlâ çok tesirli. Güya 14 aydır dünyanın en çağdaş askeri teknolojisiyle desteklenen devasa bir askeri sistemin saldırısı altında ezilmiyormuş üzere. Münasebetiyle işgalci devlet, yıkımla başaramadığını, ateşkesle, müzakerelerle ve siyasi baskılarla başarmaya çalışmaktadır.
Ateşkes sürecinde Hamas’ın karşı karşıya kaldığı denklem karmaşık ve güç görünüyor. Hareketin önderleri, yine Gazze’de idareye geri dönmenin pek gerçekçi bir yaklaşım olmadığının farkındalar. (Muhammed Abu Ramman / El Arabi El Cedid Gazetesi)
‘Asıl problem Araplar’ın ne yapacağı’
Donald Trump, Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak seçilmesinden bu yana, her vakit nasıl genişletileceğini düşündüğü bir İsrail haritasından bahsetti. Bir tek Arap ülkeleri, Trump’ın Filistinlilerin Gazze’den sürülmesine dayanan ve Mısır ve Ürdün’e onları topraklarına kabul etme daveti yaptığı planını duyduğunda çok şaşırdılar. Her vakit olduğu üzere. Ve güya Trump’ın ne düşündüğünü hiç duymamış üzere. Ve, İsrailli yetkililerin Gazze’ye yönelik savaş boyunca Gazzelileri Mısır’a hakikat göç etmeye çağırdığı açıklamalarını hiç işitmemişçesine.
Her halükarda, şu an temel sıkıntı, Trump’ın planını reddeden Arap ülkelerinin bu planın gerçekleşmesini önlemek için neler yapabileceği ve buna karşı elinde nasıl bir koz yahut baskı aracı olduğudur. Filistinli kaynaklara nazaran, buna karşı koymak, medyaya yapılan açıklamalarla olacak bir iş değil. Üstelik Gazze’ye yönelik aylarca devam eden hücumlardan sonra. Bu ülkeler kınama açıkmalarıyla yetindi ve dişe dokunur somut bir adım atmadı. (Mahir El Hatip / Lübnan El Naşra Gazetesi)
Karikatür: Şeytan’ın Barışı – Nihad Alemeddin / Kaynak: Lübnan Al Akhbar Gazetesi ‘Arap ülkelerinin tepkisizliğinin bedeli’
Arap ülkeleri, siyasi, stratejik, ve hatta halk seviyesinde İsrail’in Gazze’deki savaşına karşı belirleyici bir tavrın bulunmamasının ve bu bahisteki tereddütlerinin bedelini ödüyor. Savaş denetimsiz devam ederken, birden fazla Arap başşehri, gelişmeler üzerinde somut bir tesiri olmayan kelamlı kınamalar ve hudutlu diplomatik hareketlerle yetindi. Bu tavrın illa ki olumsuz sonuçları olacaktı. Bu hal, kelam konusu ülkelerin bölgesel ve memleketler arası alandaki pozisyonunu olumsuz etkiledi ve onları büyük güçler tarafından baskıya ve siyasi şantaja karşı daha savunmasız hale getirdi.
Bu net tutum takınmama halinin direkt sonuçlarından biri de Filistin belgesinde Arap nüfuzunun aşınması oldu. İsrail, Batı’nın açık takviyesiyle alanda kendi kurallarını dayatan tek taraf haline geldi. İsrail’e baskı yapmada faal rol alması ya da Filistinlilere gerçek manada dayanak vermesi gereken Arap ülkeleri, kendilerini çatışma haritasının İsrail çıkarları doğrultusunda yine şekillenmesini izlerken buldular. (İbrahim Nuayrat / Filistin El Kuds Gazetesi)
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)