Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, “Erdek Körfezi’nde tekrar ortaya çıkan müsilaj, 6 Kasım’da Marmara Adaları etrafı ile Tekirdağ kıyılarına, 13 Kasım’da İstanbul Prens Adaları’na, 5 Aralık’ta ise İzmit Körfezi’ne ulaşarak yaklaşık 7 hafta içinde bütün Marmara Denizi’ne yayıldı” dedi.
Balıkesir’in Erdek Körfezi’nde dalış yapıp, incelemelerde bulunan Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, müsilajın suların ısınmasıyla birlikte ilkbahardan itibaren yüzeye çıkma ihtimali bulunduğuna dikkati çekti.
DHA’ya açıklamalarda bulunan Sarı, deniz tabanına çökmeye başlayan müsilajın, birçok canlı çeşidini tehdit ettiği üzere balıkçıların attıkları ağı çekemez hale gelmesine neden olmaya başladığını da belirtti.
Sarı, “Müsilaj; kirlilik, deniz kurallarındaki durağanlık ve iklim değişikliğine bağlı su sıcaklığındaki çok artışın tetiklemesiyle denizin ışıklı bölgesinde fitoplankton denilen minik bitkiciklerin gerilim kurallarında çok çoğalmasıyla oluşuyor. Müsilajın oluşma koşullarına katkı sağlayan onlarca faktör ve tesirden bahsetmek mümkün. Lakin bunların içinde yalnızca deniz kirliliği yani denize bilinçsizce boca edilen azot ve fosfor denetim edilebilir durumda. Yani denizin kirlilik yükü azaltılmadığı sürece müsilaja neden olan denetim dışı faktörlerin varlığı devam ettikçe müsilaj oluşumu da devam edecektir” ihtarında bulundu.
‘DENİZ ÇAYIRLARI, SÜNGERLER VE MERCANLAR ÜZERE CANLI KÜMELERİNİ TEHDİT ETMEYE BAŞLADI’
Müsilaj oluşumunun nedenleri hakkında bilgi veren Sarı, şunları söyledi:
“23 Ekim 2024 tarihinde Erdek Körfezi’nde yine ortaya çıkan müsilaj, 6 Kasım’da Marmara Adaları etrafı ile Tekirdağ kıyılarına, 13 Kasım’da İstanbul Prens Adaları’na, 5 Aralık’ta ise İzmit Körfezi’ne ulaşarak yaklaşık 7 hafta içinde bütün Marmara Denizi’ne yayıldı. Hatta 19 Aralık’ta Çanakkale Boğazı çıkışında Kumkale açıklarında, yani Kuzey Ege kıyılarında ağır müsilaj görüntülendi. Yer yer yüzeye çıksa da mevcut koşullarda 3-25 metre derinliklerde örümcek ağı gibi denizi saran müsilajın suların ısınmasıyla birlikte ilkbahardan itibaren yüzeye çıkma ihtimali epey yüksek. Deniz tabanına çökmeye başlayan müsilaj, pinalar, deniz çayırları, süngerler ve mercanlar üzere canlı kümelerini tehdit etmeye başladığı üzere balıkçıların attıkları ağı çekemez hale gelmesine neden olmaya başlamıştır.”
‘MARMARA DENİZİ, YAKLAŞIK 25 MİLYON NÜFUS VE AĞIR ENDÜSTRİNİN KISKACINDA’
“Marmara Denizi, etrafında yerleşik yaklaşık 25 milyon nüfusun, ülkenin yarısına hizmet sunmak üzere kümelenmiş ağır endüstrinin, iki yüzden fazla akarsu tarafından taşınan yayılı kaynaklardan ulaşan kirleticilerin kıskacında” diyen Sarı, “Marmara Denizi’nde üstte Karadeniz’den Akdeniz’e hakikat boğazlar aracılığıyla kuzey-güney istikametli üst akıntı, altta ise Akdeniz’den Karadeniz’e gerçek güney-kuzey taraflı alt akıntı mevcuttur. Bu yepyeni akıntı sistemi, ekosistem bilgisinden mahrum birtakım bilimsel değerlendirmelere dayandırılarak yıllardır evsel, endüstriyel, ziraî ve öteki atıkların derin deşarjla denize boca edilmesine neden olmuştur. Beklenti derin deşarjla derinlere boca edilen atıkların, Akdeniz kökenli akıntı ile uzaklaştırılması ve sonunda Karadeniz’in derin sularına iletilmesidir” formunda konuştu.
‘ÇALIŞTAYLAR VE PLANLARA KARŞIN KİRLİLİK YÜKÜ AZALMADI’
Bu fikrin yanlış olduğunu belirten Mustafa Sarı, “Bu yanlış niyet günümüzde de hala tesirli olacak ki Ergene Nehri’nin arıtılamayan suları da tünellerle havza atlatılarak Marmara Denizi’ne boca edilmeye başlanmıştır. 2021 yılında yüksek iştirakli çalıştaylar ve bilimsel katkılarla 22 hareketten oluşan Marmara Denizi Hareket Planı (MDEP) oluşturulmuş, Müsilaj Bilim ve Teknik Kurulu kurulmuş, Marmara Denizi özel etraf müdafaa bölgesi ilan edilmiş, müsilajsız Marmara’ya ulaşmak için stratejik plan hazırlanmış olsa da Marmara’nın kirlilik yükü ne yazık ki azaltılamamıştır. Örneğin 2021 yılında yüzde 51 oranında ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulan evsel atıklar, 2024 yılında lakin yüzde 0,7 ilerleme ile yüzde 51,7 oranında arıtılabilmektedir” tabirlerini kullandı.
‘MÜSİLAJA KARŞI TEDBİRLER ALMAK HEPİMİZİN GÖREVİ’
Bilim şurasının 25 Aralık’ta tekrar toplandığını hatırlatan Mustafa Sarı, müsilajdan etkilenecek dallar için ivedilikle bir sigorta sisteminin geliştirilmesinin değerine değindi.
Sarı, “Mevcut durum değerlendirilmiş ve alınması gereken önlemler bilim insanları tarafından tekrar vurgulanmıştır. Yani bilim rehberliğini yapmış, söyleyeceğini söylemiştir. Artık iş, uygulayıcılardadır. Merkezi idareden lokal idarelere, özel daldan sivil toplum kuruluşlarına, ferdi olarak her bir vatandaşa kadar müsilaja karşı birlikte tedbir almak hepimizin sorumluluğu ve görevidir. İş birliği yapılmadığı sürece bu felaketten kurtulma bahtımız yoktur. Marmara Denizi’nin kirlilik yükünü azaltmak için ivedilikle sanayi kuruluşlarının atık deşarjı akarsuların debisine nazaran yine düzenlenmeli, akarsuların zehir kanalına dönüşmesine neden olan sanayi atıkları kontrolle engellenmeli, çalışmayan atık arıtma tesisleri çalışır hale getirilmeli, denize çamur dökülmesi önlenmeli, ulusal seviyede vatandaşların denize yardım etmesini sağlayacak kampanyalar başlatılmalı, Marmara Denizi balıkçılığı müsilaj dikkate alınarak tekrar düzenlenmeli ve müsilajdan ziyan görecek dallar için hemen bir sigorta sistemleri geliştirilmelidir” dedi.
(DEMİRÖREN HABER AJANSI)