Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – Erzurum’dan Bursa’ya göç eden 4 çocuklu bir ailenin en büyüğü olan Sedanur Bilen, üniversite yıllarından itibaren köy öğretmeni olma hayali vardı. Atama beklerken büyük bir okulda öğretmenlik yapmasına karşın bu isteği hiç azalmadı. Tercihlerinin de çoğunluğunu köy okullarına yapmıştı. Hayallerindeki Seda Öğretmen hep köyde eğitim veriyordu, tahminen bundan ötürü diğer seçenek düşünemiyordu. Kızıltepe ismi duyulunca beşerler ön yargıyla “Nasıl gideceksin sen mi yazdın, zarurî mu gönderiyorlar” diye sorsa da, Seda hiç ön yargısı olmadan Kızıltepe’ye geldi. Birinci atanma haberini aldığında annesiyle babasını telefonla aradı. Mardin Kızıltepe dediğinde buz kesen bir sessizlikten sonra babası ağlamaya başladı, annesi göz ,yaşlarını tutamıyordu. Sedanur’a “Biz sana yazma dedik, daima burnunun dikine gidiyorsun” deseler de Sedanur o an memnunluktan uçuyordu. “Babamla annem köyüme geldiğinde de ağladılar ancak bu sefer ki çok farklı histe bir ağlamaydı. Burayı çok seviyorlar ailem ortada gelip köyde benimle kalıyor” diyen Sedanur, “Köyde öğretmenlik yapmanın benim karakterimdeki bir insan için en büyük zorluğu hislerini denetim etmeye çalışmak. Alışılmış ki köyde olmanın yorucu yanları çok oluyor; soba yakmak, daima elektrik kesintisi… Lakin ruhum daha çok etkileniyor. Çok günahsızlar ve tek çıkış yolları benim, bunun farkında olarak yaşamak ağır bir yük. Kendimi Nuh’un gemisi üzere hissediyorum birçok vakit. Gemime ne koyarsam kardayım. Elimden gelenden fazlasını yapmam gerekiyor, bu da büyük bir motivasyon sağlasa da çok yorucu olabiliyor” dedi.
‘GÖRDÜKLERİ TEK YOL OKUL İLE KÖY ARASINDAYDI’
“Buraya gelmeden evvel çok güzel empati kurduğumu düşünürdüm” diyen Öğretmen Sedanur, “Geldiğimde anladım ki empati, yaptığımın çeyreği bile değilmiş. Yaşamadan, deneyimlemeden yorum yapmak, eğitim vermek hatta üniversitede öğretmen yetiştirmek bile bence gerçek değil. Bilmediğin bir dünya ve ne anlatsan kalıbına uymuyor. Üniversitede çok âlâ hocalarım vardı ancak en çok işime yarayan bilgileri köyde öğretmenlik yapmış hocalarımdan aldığımı fark ettim. Zira tıpkı yoldan geçmişlerdi. Lojmanda kalmamın en kıymetli avantajlarından biri burada yaşayan beşerler üzere düşünebiliyorum. Daima elektriğin gitmesi, meskenlerin durumu, ailelerin dinamiği, meskendeki irtibat üslubu, öğrenciye takviyenin düzeyi, hepsini çok yakından gözlemleyebiliyorum. Bu da tedbir almada beni rahatlatıyor. Veli eğitimlerinde konuşacağım bahisleri belirlememe katkı sağlıyor” tabirlerine yer verdi.
Trafik kurallarını işlerken birden aklına öğrencilerinin gördükleri tek yolun okulla köyün ortasındaki yol olduğunu fark eden Öğretmen Sedanur, “Trafik jandarmayla görüştük, otomobilleriyle çocuklara trafikte nasıl davranılır uygulamalı olarak gösterdik. Hiç alışveriş merkezi görmediklerini, sinemaya gitmediklerini söylediler. Kaymakamımızla görüştük alışveriş merkezine gittik. Nasıl yürüyen merdivene binilir, hangi tarafında beklemeliyiz orada konuştuk. Mısır nasıl alınır? Bilet kimden alınır, kime verilir? Hepsini konuşarak deneyimledik. Birinci hamburgerimizi orada denedik. Kardeşlerine ve annelerine ayırmak istediler. Yürekleri çok hoş. Birinci çarpışan otomobile orada bindiler. Birden fazla çocuğun kolay ulaştığı şeylere bu biçimde mucize üzere bakıp ulaşmaları beni garip hisler içine sokuyor” diyerek his ve fikirlerini paylaştı.
‘ÇOCUKLAR KADAR AİLELERİNE DE EĞİTİM VERDİM’
Köye birinci geldiği vakitler velilerin, okuldan ve kendisinden çekindiklerini lisana getiren Sedanur Öğretmen, sürekli ev ziyaretleri yapıp her gece bir velinin konutuna gitti. “Çok misafirperverler, çok hoş ağırlandım. Öğretmen buralarda baş tacı ediliyor, beni çok dikkatle dinliyorlar. Türkçe bilmeyen annelerle çeviri yaparak bilhassa konuştum. Çocukların meskende annesine gününü Türkçe özetlemesini istedim. 1. yılımın sonunda bilmeyen velilerim bile çekinerek bile olsa benimle Türkçe konuşmaya başladı. Ben onlara Türkçe öğrettim, onlar bana Kürtçe öğretti, muahedeyi başardık. Sistemli veli ziyareti yapmama karşın sistemli toplantılarda yaparak sınıfa gelmelerini istedim. Lojmanda yaşamama karşın toplantılarıma eksiksiz iştirak oldu. Hem anneler hem babalara başka toplantılar yaptım, lisan bilmeyenler için köyün gençlerinden bilenlerle çeviri yaparak ilerledik. Şunu gördüm ki yalnızca inanmak istiyorlardı. Onlardan bana ve çocuklarına inanmalarını istedim ve bize inandılar” dedi.:
“Dil bilmemeyi gözümde büyütmeden alternatifler aradım. Ödevlere nasıl yardım ederler, konutları gezip gösterdim. Birinci yılımda her gün bir öğrencimle konutlarına gidip konut ödevlerini yaptık, onlar yaptıkça tebrik ettim aileleri. Gururlandılar ve inançları arttı. Hatta bir görüntüm var, öğrencim saydıktan sonra ‘Aferin kızıma’ diyorum, ailesi de alkışlıyor. Türkçe bilmeyen annesi ve ninesi bile alkışladı. Zira duyguyu anladılar. O yüzden lisan benim için sorun olmaktan çıktı. Kitap okurken nasıl ortam oluşturmalılar, nasıl dikte yapmalılar, ‘aman yapamazlar Türkçe bilmiyorlar, okula gitmemişler, anlamazlar’ diye düşünmeden her ayrıntıyı anlattım. Yani çocuklara eğitim verdiğim kadar ailelere de eğitim verdim. Onlar da ‘Of’ demeden sürece dahil oldular ve birlikte ilerlemeye başladık.”
‘HAYAL KURMAYI DAHİ BİLMİYORLARDI’
Köydeki öğrencilerle kentteki öğrenciler ortasında eğitim açısından gözlemlediği farkları sorduğumuz Sedanur Bilen, en büyük farkın hayal etmeyi bilmemeleri olduğuna dikkat çekti. “Bazen müzik açıp hayal kurduruyorum, öğretmenim ben hayal etmeyi bilmiyorum diyorlardı’” diyen Sedanur, “Bunu söyleyen öğrencim 3. sınıftı ve hayatım en üzücü anlarından biriydi. Ben ‘Matematik nasıl anlatırım, kentteki çocuklarla nasıl yarışacaklar’ diye düşünürken, bu olay beni dumura uğrattı. Ben de çocuklara hayal nasıl kurulur, birinci kere burada anlattım. Üniversitede bir hocam çocuklar yaşları ilerledikçe toplum tarafından fikirleri komik, imkansız vb. görüldüğünden hayal etmeyi bırakır demişti. Benim çocuklarım çok erken bırakmıştı tahminen de hiç kurmamıştı. Başka hiçbir sorun beni eskisi kadar yaralamamaya başladı artık. Kıymetli olan ruhlarını beslemek başkaları çorap söküğü üzere geliyor” diye konuştu.
“Geleceğe dair hayalleri yeni yeni kurmaya başlıyorlar” diyen Sedanur Öğretmen, “Önce onlara bambaşka bir dünya olduğunu anlattım. Artık hayalleri çok farklı duyduğumda ben bile şaşırıyorum. Bazen isteklerini hayal etmelerini istiyorum çikolata bile olsa hayal edin diyorum” diyerek yaşadığı bir olayı şu sözlerle anlattı:
“Bir öğrencim ‘Ya öğretmenim ben hayal edemem, ben anlamadım’ diye söylendi. ‘Sadece içinden onu düşün, detaylarını, onun senin olduğunu üzere şeyleri. Zira hayal etmediklerimiz bizim olamaz evvel onu kendinize yakıştırın’ dedim. Bir gün sonra yanıma geldi ‘Öğretmenim yemin ederim bisiklete bindiğimi hayal ettim, akşam Ersin bana bisiklet getirdi. Tekerleği bozuktu, yaptı. Ben inanmamıştım, artık daima yapacağım’ dedi. Hayal kurarken bile olacağına dair umutlarının olmaması beni çok üzüyordu, fakat yavaş yavaş bunu da hallettik.”
‘BAZEN VETERİNER, BAZEN ECZACI OLUYORUZ’
Mardin’in çok farklı kültürlerin bir ortada yaşayıp kaynaşmasından ötürü çok renkli bir topluma sahip olduğunu lisana getiren Sedanur Bilen, “Bakış açımı değiştiren bir sürü olay yaşadım. Kendi ülkemin içinde turist üzere hissettiğim çok an oldu. Çok sıkıntı diye görülen birçok şey benim için artık sorun bile değil. Yaşadığım tecrübeler aslında her şeyin bir tahlilinin olduğunu öğretti. Bazen buralı olup diğer kentlerde yaşayan arkadaşlarımla konuştuğumda onlar bile birtakım gelenekleri ve kültürlerine dair şeyleri bilmiyor, ben burada öğrenip birçoklarını not ediyorum” sözlerine yer verdi.
Köy öğretmeninin yalnızca köydeki çocuğa öğretmenlik yapmadığını söyleyen Sedanur Öğretmen, “Köyde yaşlıdan gence öğretmenlik yapıyor. Öğretmenlik de yetmiyor; bazen veteriner, bazen eczacı, bazen dokto,r bazen kuaför ve bunun üzere daha birçok mesleği yapıyorsun. Bazen meskenlere gidip ilaçların ne işe yaradığını üstlerine yazıyorum, tarihi geçmişleri ayırıyorum. Bazen saçlarını kesiyorum. Bazen süt dişlerini çekiyorum. Ulaşamadıkları her şey olabiliyorum. Bence köylerdeki lojmanlar öğretmenin kalabileceği biçimde düzenlense birçok öğretmen lojmanda kalmayı tercih eder diye düşünüyorum. Bilhassa köy öğretmeni öğrencileri için yeni dünyanın anahtarı. Ben lojmanda kaldığım için birden fazla öğretimi günlük yaşantılarına uygun düzenliyorum. Bu da benim onları en doğal ortamları olan oyun ortamlarında çok rahat konutumun camından gözlemleyebildiğimden kaynaklı diye düşünüyorum” dedi.
‘KÖYDE ÇALIŞMAMIŞ ÖĞRETMENLERLE KONUŞUNCA ŞAŞIRIYORUM’
“Bence eğitim fakültelerinde köyde eğitim için mecburî ve âlâ temellendirilmiş dersler verilmeli” diyen Öğretmen Sedanur, “Fakülteden çıktığımda öğretmendim, evet ancak köye geldikten sonra anladım ki burada öğretmen olmaktan fazlasına ihtiyaç var. Köylerde dezavantajlı olan öğrenciler için birçok fikrim var. Kendim denedikçe uygulanabilirliğini ölçüyorum. Bazen köyde çalışmamış öğretmenlerle konuşunca çok şaşırıyorum, tahlil üretemiyorlar zira hiç görmedikleri bir dünya. Ben buraya gelmeseydim birebir his durumunda ben de olacaktım bundan ötürü köylerde misyon yapan öğretmenler için farklı ve destekleyici eğitimler olması tahminen ruhsal durumları için takviye sağlamak için farklı çalışmalar yapılabilir” diyerek kelamlarını şöyle noktaladı:
“İlk geldiğim ay daima başarısız hissettiğim için ruhsal olarak çok etkilenmiştim. Bu sebeple yalnız hissetmemek için köy öğretmenlerini destekleyen çalışmalar yapılabilir. Burada vazife yapan birden fazla öğretmen çok genç. Süresi dolunca birçok farklı yerlere gidiyorlar, uzun yıllar köyde eğitim vermiş ve şu an bağlantı kurabileceğimiz birçok kişi de kendi memleketinde olduğu için dışarıdan gelen şahısla tam özdeşleşemiyor. Bundan ötürü bizim burada misyon yapan farklı kentlerden gelmiş deneyimli öğretmenlerle bağlantı kuracak, meselelerimize tahlil üretecek bir ortam içinde olmamız gerekiyor. Bunun sağlanacağı bir ortam ve eğitim çalışmaları yapılabilir.”