Mithat Yurdakul / ANKARA – Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, hedef enflasyonun, yönetilen yönlendirilen fiyat artışlarında çıpa olacağını açıkladı. Bakanlığının 2025 yılı bütçe teklifine ait sunum yaptığı TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda konuşan Şimşek şunları söyledi:
“Son 5 ayda yıllık enflasyon 26.9 puan azalarak yüzde 48.6’ya geriledi. Bilhassa geriye dönük fiyatlama davranışının yüksek olduğu kira ve eğitim kümesindeki yıllık artışlar ve kiralardaki yüzde 25’lik tavan uygulamasının kalkması enflasyondaki düşüşü sınırlamıştır.”
“12 ay sonrası enflasyon beklentileri” sayısının son iki buçuk yılın en düşük düzeyine gerilemesinin “olumlu gidişata” işaret ettiğini vurgulayan Şimşek, şöyle devam etti:
“Önümüzdeki periyotta dezenflasyonda 3 temel konunun belirleyici olmasını bekliyoruz. Birincisi, para siyasetinin enflasyona gecikmeli tesiri vakitle daha net görülecek. İkincisi, 2025 yılında bütçe açığının ulusal gelire oranının azalması negatif mali tesir yaratacak. Üçüncü olarak, bütçe imkânlarının elverdiği ölçüde, yönetilen ve yönlendirilen fiyatları enflasyon maksadıyla uyumlu olarak belirleyeceğiz.”
145 kuruma denetim
Gelecek sene vergi gelirlerinin ulusal gelire oranının 0.9 puan artarak yüzde 18.1’e çıkmasını beklediklerini bildiren Şimşek, “Bu artışa, yeni ihdas ettiğimiz minimum kurumlar vergisi başta olmak üzere aldığımız gelir önlemleri, kayıtdışılıkla uğraş, vergilemede istekli ahengi güçlendirecek çalışmalar, tahsilat ve kontrol performansımızla ulaşacağız” dedi. Tasarruf önlemleri kapsamında bakanlıklar, valilikler, üniversiteler, belediyeler ile öteki kurumlar olmak üzere 145 kamu kuruluşunda kontrol yapıldığını aktaran Şimşek, kontrol raporlarını Cumhurbaşkanlığı ve ilgili kamu yönetimleriyle paylaşacakları kaydetti. Kamuda yeni araç tahsisini kullanımdakilerin tasfiyesi ve mümkün olduğunca yerli- elektrikli araçlarla sağladıklarını, hizmet alımı suretiyle kullanılan taşıtları yüzde 15 oranında azalttıklarını söyledi.
‘Vergi yükü düşük’
Şimşek, Türkiye’de vergi yükünün yüksek olduğu algısının gerçeği yansıtmadığını vurgularken şöyle konuştu:
“Toplam vergi yükü sıralamasında yüzde 20,8 ile 38 OECD ülkesi ortasında en düşük vergi yüküne sahip üçüncü ülkeyiz. Dolaylı vergi yükünün çok yüksek olduğu tarafındaki kanaat de gerçek değildir. Vergi sistemimizdeki temel sorun dolaysız vergilerin kâfi seviyede olmamasıdır. Ülkemizde dolaylı vergilerin ulusal gelir içerisindeki hissesi yüzde 9.1 iken OECD ortalaması yüzde 10.5, AB ortalaması ise yüzde 13.6. Ülkemizde genel KDV oranı yüzde 20. Bu oran ile AB ülkeleri içerisinde en düşük vergi oranına sahip altıncı ülkeyiz. Temel besin, eğitim, sıhhat, giysi ve toplumsal konut üzere birçok alanda uygulamadaki indirimli KDV oranı ile efektif KDV oranımız yaklaşık yüzde 15. Gelir ve yararlar üzerinden alınan vergilerin ulusal gelire oranı yüzde 5.8. Bu oran ile OECD ülkeleri ortasında en düşük vergi yüküne sahip üçüncü ülkeyiz.”
Yönetilen, yönlendirilen fiyatlar nedir?
Tüketici fiyat endeksi içinde yer alan yönetilen/yönlendirilen eserler, fiyatı direkt kamu ya da kamuya bağlı kurumlar tarafından belirlenen ve/veya fiyatı kamunun onayı sonucunda oluşan mal ve hizmet kalemlerini tabir eder. Örneğin alkollü içeceklerin fiyatına direkt yansıyan ÖTV, bu kategoriye girer.
‘Demirören Kümesi bütün ödemelerini sistemli yapıyor’
Komisyonda milletvekillerinin sorularını yanıtlayan Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, gelecek yıl için belirlenecek yeni minimum fiyat için “Çalışanlarımızı enflasyona ezdirmedik, ezdirmeyeceğiz” dedi. Kur muhafazalı mevduat (KKM) hesaplarınının değerli ölçüde azaldığını belirten Şimşek, “144 milyar dolarla tepe yapan KKM, şu anda 40 milyar doların altına indi. Büyük ihtimalle KKM’den çıkış yakın” halinde konuştu. Vergi borçlarının silindiği argümanlarına yalanlayan Şimşek, “Hiçbir vakit hiçbir şirketin vergi borcunu asla silmedim, bu türlü bir yetkim yok” dedi. Şimşek, Demirören Kümesi ile ilgili de “Demirören Kümesi bütün ödemelerini nizamlı yapıyor. Demirören Kümesi taksitlerini ödüyor ve vadesi geçen borcu yok” tabirini kullandı.
Yasadışı bahiste 644 milyon liraya bloke
Önümüzdeki devirde hata gelirlerinin aklanmasını önlemek gayesiyle yasa dışı bahis ve kumarla çabanın sürdürüleceğini vurgulayan Şimşek, “2023 yılında yasadışı bahis ile ilgili bloke ettiğimiz süreç meblağı 644 milyon TL’dir. Ayrıyeten MASAK tarafından düzenlenen raporlar doğrultusunda mahkemeler tarafından yaklaşık 30 milyon TL’lik meblağa el koyma kararı verilmiştir” dedi.