Derleyen: Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – Yılan balığı birçok gizemle doludur. Bu gizemler ortasında ise ne bir bilim beşerinin ne de bir balıkçının yılan balıklarının yumurtlamasına şahit olmaması yatar. Bu sebeple bu hayvanların nasıl çoğaldığı büyük bir merak konusu oldu. Bu merakın peşinden giden bilim insanları, son 12 yılda yılan balıklarına izleme aygıtları yerleştirip Sargasso Denizi‘ndeki yılan balıklarının seyahatlerini haritaladılar. Bu haritalandırma ise değişik bir gerçeği gözler önüne serdi. Yılan balıkları çok yolu neden ve nasıl kat ediyor olabilirdi?
YILAN BALIKLARI KARADA DAHİ GİDEBİLİYORLAR
Avrupa ve Amerika’daki tüm yılan balıkları, Bermuda Şeytan Üçgeni olarak da bilinen Sargasso Denizi’nde doğarlar. Yılan balıkları, Sargasso Denizi’ne ulaşmak için binlerce kilometre karadan ve denizden seyahat ederler. Kulağa tuhaf gelebilir ancak yılan balıklarının karada seyahat edebilmeleri için yalnızca yerde biraz neme gereksinimleri vardır. Hatta baraj duvarlarına dahi tırmanabilirler. Olgun yılan balıkları yumurtladıktan sonra ölseler bile yavruları binlerce kilometre uzaktaki ebeveynlerinin yaşadığı yere geri dönerler. Nereye gideceklerini nasıl bildikleri ise hâlâ büyük bir sır.
Bu bilmecelerden birini çözebilmek için Johannes Schmidt, araştırmaları sonucunda daha genç yılan balıklarının Sargasso Denizi’nde yumurtladığını keşfetti ve sonunda Bermuda Şeytan Üçgeni’ndeki en genç yılan balıklarını buldu. Bilim insanları takip aygıtları kullanarak yılan balıklarını takip etmeye çalıştılar lakin yılan balıkları her vakit gizemli bir halde ortadan kayboldu. Araştırmacılar sonunda uydu izleyicileri kullanarak yılan balıklarını Sargasso Denizi’ne kadar takip edebildiler. Buna karşın, hiç kimse Sargasso denizinde fizikî olarak canlı bir yılan balığı görmedi.
KİMSE BU SEYAHATLERİ NASIL YAPTIKLARINI BİLMİYOR
Yılan balıklarının popülasyonunun son yıllarda süratle düştüğü biliniyordu. Bu sebeple sayılarını artırmaya yönelik gayretler karmaşık ve gizemli hayat döngüleri nedeniyle başarılı olamıyordu. Fakat araştırmacıların elde ettiği yeni bilgiler, daha fazla yılan balığının hayatta kalmasına ve üremesine yardımcı olabilir!
Yılan balıkları üremek için denize hakikat destansı bir göç gerçekleştirir lakin bilimin geride kaldığı nokta, oraya nasıl geldikleri ve nereye gittiklerini nasıl bildikleridir. Birtakım gizemler artık gün yüzüne çıkmış olsa da kimileri hâlâ devam ediyor. Zira kimse yılan balıklarının seyahati nasıl yaptığını nitekim bilmiyor. Larva olarak yola çıkan yılan balıklar, seyahatleri sırasında dönüşüm geçiriyorlar. Renkleri Cebelitarık dolaylarında cam rengine, Akdeniz’e geldiklerinde ise sarıya dönüyor. Büsbütün yüzebilecek duruma geldikleri vakit Ege Denizi’ne ulaşıyorlar. Yaşamak için çoğunlukla tatlı suları seçen yılan balıkları, Ege Denizi’nden sonra uzun mühlet yaşayabilecekleri Bafa Gölü’ne ulaşıyorlar. İlginç bir ömür döngüsüne sahip olan bu balıklar, üç yıl süren 6 bin 300 kilometrelik bir seyahatin akabinde büyümek ve üremek için göllere ulaşıyor ve hayat müddetlerinin sona erdiği Sargasso Körfezi’ne dönüyorlar.
HEM İLERİ HEM GERİ YÜZEBİLİRLER! YEMEYİ DÜŞÜNMEYİN
Her yıl bu balıklar, Sargasso Denizi’nde yaprak halindeki larvalara dönüşüyor ve Amerika’nın doğu kıyısına ulaşana kadar Körfez Akıntısı ve öbür okyanus akıntıları boyunca yüzüyor. Bu noktada şeffaf, cam yılan balıklarına dönüşmüş oluyorlar. Akıntıya karşı göç ederken daha büyük sarı yılan balıklarına dönüşüyorlar. Vakitle dişiler daha büyük boyutları nedeniyle erkeklerden daha üstlere hakikat seyahat edebiliyorlar. Tatlı su habitatında on yıldan fazla bir mühlet geçirip?gümüş rengini alıyorlar.
800’den fazla farklı çeşidi bulunan yılan balığının kimi tipleri 85 yıla kadar yaşayabilir. Yılan balıkları beden dalgaları üreterek yüzerler. Bu dalgaların tarafını bilakis çevirebilirler, yani hem ileri hem de geri yüzebilirler. Kanı, kalp de dahil olmak üzere kasları kramp eden toksik bir protein içerir. Öbür bir deyişle, yılan balığının kanı öldürebilir. Asla çiğ yılan balığı yemeyi denemeyin.