ABD Başkanı Joe Biden, Japonya Başbakanı Fumio Kishida, Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi ABD’nin Delaware eyaletindeki Wilmington kentinde yapılan Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) önderler doruğunda bir ortaya geldi. Tepe sonrasında yayınlanan Wilmington Deklarasyonu isimli ortak açıklamada, QUAD ülkelerinin ortak bedeller temelinde, hukukun üstünlüğüne dayalı memleketler arası tertibi muhafazaya çalıştığı belirtilerek, QUAD’ın yaklaşık iki milyar insanı ve global gayrisafi yurtiçi hasılanın üçte birinden fazlasını temsil ettiği vurgulandı.
“Doğu ve Güney Çin Denizlerindeki durumdan önemli kaygı duyuyoruz”
QUAD ülkelerinin Hint-Pasifik bölgesinin önde gelen dört demokrasisi olarak, bölgede barış ve istikrarın korunmasından yana olduğu vurgulanan açıklamada, “Statükoyu güç yahut baskı yoluyla değiştirmeyi amaçlayan her türlü istikrarsızlaştırıcı yahut tek taraflı aksiyona şiddetle karşı çıkıyoruz”ifadelerine yer verildi. İsim vermeden Çin’in denizlerdeki artan askeri faaliyetlerinin eleştirildiği açıklamada, “Doğu ve Güney Çin Denizlerindeki durumdan önemli tasa duyuyoruz. İhtilaflı bölgelerin askerileştirilmesi ve Güney Çin Denizi’ndeki zorlayıcı ve tehlikeli hareketler konusunda kaygılarımızı söz etmeyi sürdürüyoruz” denildi. Artan tehlikeli hareketler da dâhil olmak üzere kıyı güvenlik ve deniz milis gemilerinin tehlikeli formda kullanımının “kınandığı” vurgulanan açıklamada, “Ayrıca öteki ülkelerin açık deniz kaynaklarından faydalanma faaliyetlerini sekteye uğratma eforlarına da karşı çıkıyoruz” tabirleri kullanıldı. Tarafların Kuzey Kore’nin BM Güvenlik Kurulu kararlarını ihlal eden balistik füze denemelerini de kınadığı kaydedildi.
“Nükleer silah tehdidi ya da kullanımı kabul edilemez”
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgal teşebbüsüne de değinilen açıklamada, “Korkunç ve trajik insani sonuçları da dâhil olmak üzere Ukrayna’da devam eden savaşla ilgili derin kaygılarımızı söz ediyoruz” denildi. QUAD ülkelerinin egemenlik ve toprak bütünlüğüne hürmet da dâhil olmak üzere BM unsurlarıyla uyumlu, memleketler arası hukuka uygun, kapsamlı, adil ve kalıcı bir barışa duyulan muhtaçlığı yinelediği vurgulanan açıklamada, “Bu savaş bağlamında, nükleer silah kullanımının ya da kullanım tehdidinin kabul edilemez olduğunu yineliyor, memleketler arası hukukun korunmasının değerinin altını çiziyor ve BM unsurları uyarınca tüm devletlerin rastgele bir devletin toprak bütünlüğüne, egemenliğine yahut siyasi bağımsızlığına karşı güç kullanma tehdidinde bulunmaktan yahut güç kullanmaktan kaçınması gerektiğinin altını çiziyoruz” tabirleri kullanıldı.
“Gazze’deki sivil can kayıpları kabul edilemez”
Açıklamada QUAD ülkelerinin Gazze’de yaşananlardan kaygı duyduğu belirtilerek, bölgedeki büyük çaplı sivil can kayıpları ve insani krizin “kabul edilemez” olduğu vurgulandı. Tüm rehinelerin hür bırakılmasının Gazze’de süratli ve uzun periyodik bir ateşkesin önünü açacağı kaydedilen açıklamada, “Gazze geneline ulaşan insani yardımların arttırılması ve bölgesel tansiyonun önlenmesi istikametindeki acil gereksinimin altını çiziyoruz” tabirlerine yer verildi. Tüm taraflara yardım vazifelileri de dâhil sivillerin hayatlarını korumak ve sivillere süratli, inançlı ve manisiz insani yardım ulaştırılmasını kolaylaştırmak için her türlü adımı atma daveti yapılan açıklamada, “Ayrıca, Hint-Pasifik ülkeleri de dâhil öbür ülkeleri alandaki insani yardım muhtaçlığını karşılamak üzere takviyelerini arttırmaya çağırıyoruz” denildi.
“Çatışmanın bölgeye yayılması önlenmeli”
Gazze’nin gelecekteki tekrar inşasının memleketler arası toplum tarafından desteklenmesi gerektiği vurgulanan açıklamada, “Hem İsraillilerin hem de Filistinlilerin adil, kalıcı ve inançlı bir barış içinde yaşamalarını sağlayacak iki devletli bir tahlilin kesimi olarak İsrail’in yasal güvenlik tasalarını dikkate alan bağımsız bir Filistin devletine olan bağlılığımız devam etmektedir” tabirlerine yer verildi. İsrail’in yerleşim yerlerini genişletmesi ile şiddet ve aşırılık yanlısı hareketler dahil iki devletli tahlil ihtimalini zayıflatan her türlü tek taraflı aksiyonun sonlandırması gerektiği vurgulanan açıklamada, “Çatışmanın tırmanmasının ve bölgeye yayılmasının önlenmesi gerektiğinin altını çiziyoruz” sözlerine yer verildi.
UQAD ülkelerinden Husi ataklarına kınama
Husiler ve destekçilerinin Kızıldeniz ve Aden Körfezi’nden transit geçiş yapan memleketler arası gemilere yönelik hücumlar gerçekleştirdiği hatırlatılan açıklamada, “Bölgeyi istikrarsızlaştıran, seyir hak ve özgürlükleri ile ticareti engelleyen, gemilerin ve gemilerdeki insanların güvenliğini tehlikeye atan bu hücumları kınıyoruz” denildi.
Kapsamlı işbirliği sürecek
UQAD ülkelerinin ayrıyeten, sıhhat güvenliği, deniz güvenliği, altyapı, kritik ve gelişmekte olan teknolojiler, iklim ve pak güç, siber güvenlik ve uzay üzere alanlarda karşılıklı işbirliğini sürdüreceği vurgulandı.